Laçın Nəzarət-Buraxılış Məntəqəsi, Azərbaycan Respublikası üçün strateji əhəmiyyətə malik bir regionda yerləşir. Bu məntəqənin yaradılması və fəaliyyətə başlaması, ölkənin təhlükəsizliyi, ərazi bütövlüyü və beynəlxalq münasibətlərinin tənzimlənməsi baxımından mühüm addım kimi qiymətləndirilir. Bu məqalədə Laçın Nəzarət-Buraxılış Məntəqəsinin yaranma səbəbləri, məqsədləri və regionun gələcəyinə olan təsirlərini nəzərdən keçirəcəyik.
Laçın, Azərbaycan üçün geosiyasi və strateji əhəmiyyətə malik bir bölgədir. 2020-ci ilin noyabrında imzalanan üçtərəfli bəyanatın nəticəsində, Azərbaycan öz ərazilərində tam nəzarətini bərpa edib, Laçın koridoru da daxil olmaqla, müxtəlif ərazilərdə təhlükəsizlik tədbirlərinin gücləndirilməsinə yönəlmiş addımlar atıldı. Laçın Nəzarət-Buraxılış Məntəqəsi, bu beynəlxalq müqavilə çərçivəsində ərazinin təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə yaradıldı.
Məntəqənin yaradılması ilə Azərbaycan tərəfi, Ermənistan və digər qonşu ölkələrlə sərhəd əlaqələrini nəzarət altına almaq, həmçinin Dağlıq Qarabağ münaqişəsi və onun ardınca yaranan gərginliyi daha səmərəli şəkildə idarə etmək niyyətindədir.
Laçın Nəzarət-Buraxılış Məntəqəsi, sadəcə fiziki nəzarət təmin etməkdən ibarət deyil. Bu məntəqə həmçinin regiondakı hərəkətliliyi izləyən, əhalinin təhlükəsizliyini təmin edən və eyni zamanda beynəlxalq hüququn qorunmasına kömək edən bir qurumdur. Onun əsas funksiyalarına aşağıdakılar daxildir:
* Sərhəd Nəzarəti: Laçın nəzarət-buraxılış məntəqəsi, sərhəd keçidlərinin və yol hərəkətinin təhlükəsiz və düzgün şəkildə həyata keçirilməsini təmin edir. Bu, həm humanitar yüklərin, həm də vətəndaşların hərəkətinin təşkilini asanlaşdırır.
* Təhlükəsizlik və Narkotiklərin Qarşısının Alınması: Məntəqə, narkotiklər, silahlar və digər qanunsuz malların sərhəd daxilinə keçməsinin qarşısını almağa çalışır. Bu, regional təhlükəsizliyin təmin olunmasında mühüm rol oynayır.
* Humanitar Yardım: Laçın Nəzarət-Buraxılış Məntəqəsi, münaqişə nəticəsində evini tərk edən insanlara humanitar yardımların çatdırılmasını təşkil edir. Burada həmçinin mülki əhalinin həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması üçün bir çox təşəbbüslər həyata keçirilir.
Laçın, Azərbaycanın Qarabağ bölgəsinə gedən yeganə yol olan Laçın koridorunun bir hissəsini təşkil edir. Bu yol, Azərbaycan Respublikasının bölgədəki hüquqi və suverenliyinin tanınmasında, həmçinin oradakı əhalinin birləşməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
Laçın Nəzarət-Buraxılış Məntəqəsi, ərazinin strateji və geopolitik əhəmiyyətini nəzərə alaraq, Azərbaycan və
Ermənistan arasındakı münasibətlərin tənzimlənməsində də mühüm rol oynayır. Regionda baş verən hər hansı bir gərginlik və ya təxribat vəziyyətində, məntəqə dərhal reaksiya verərək hər iki tərəfin təhlükəsizliyini təmin edir.
Laçın Nəzarət-Buraxılış Məntəqəsinin yaradılması yalnız Azərbaycan üçün deyil, həm də regiondakı digər ölkələr üçün mühüm bir mesajdır. Bu məntəqə, Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyünü qorumağa və beynəlxalq səviyyədə mövqeyini gücləndirməyə istiqamətlənmiş bir addımdır. Əlavə olaraq, bu cür nəzarət məntəqələrinin fəaliyyətə başlaması, münaqişədən sonrakı dövr üçün regionda dayanıqlı sülhün təmin edilməsinə yönəlmiş bir addım kimi qiymətləndirilir.
İqtisadi baxımdan, Laçın koridoru üzərində nəzarət, ticarət əlaqələrinin inkişafı üçün bir fürsət yaradır. Qısa və uzun müddətli perspektivdə, bu məntəqənin fəaliyyəti iqtisadiyyatın canlanmasına, yerli əhalinin həyat şəraitinin yaxşılaşmasına və beynəlxalq əməkdaşlığın artırılmasına kömək edəcəkdir.
Laçın Nəzarət-Buraxılış Məntəqəsinin yaradılması, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü və təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə atılan mühüm bir addımdır. Regionun gələcəyi üçün bu məntəqənin fəaliyyəti böyük əhəmiyyət daşıyır. Təsadüfi deyil ki, Laçın Nəzarət-Buraxılış Məntəqəsi, Azərbaycanın müstəqilliyinin və ərazi bütövlüyünün qorunmasında mühüm rol oynayan bir faktordur. Geosiyasi vəziyyətin davamlı olaraq dəyişməsi və münaqişədən sonrakı dövrün sülhü üçün bu məntəqənin funksionallığı xüsusilə əhəmiyyətlidir.
Afaq Mustafayeva
YAP Xəzər rayon təşkilatının mühasibi
