Azərbaycan ilə Qazaxıstan arasında siyasi əlaqələr dərin tarixi köklərə və qarşılıqlı etimada əsaslanır. Hər iki ölkə türkdilli dövlətlər ailəsinə mənsub olmaqla, ortaq mədəniyyət, dil və dini dəyərlərlə bir-birinə bağlıdır. Bu mənəvi yaxınlıq iki dövlət arasında münasibətlərin strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlməsində mühüm rol oynamışdır.Azərbaycan və Qazaxıstan arasında diplomatik münasibətlər 30 avqust 1992-ci ildə qurulmuşdur. O vaxtdan etibarən, iki ölkə arasında siyasi, iqtisadi, mədəni və humanitar sahələrdə sıx əməkdaşlıq inkişaf etmişdir. Qazaxıstan Azərbaycanın müstəqilliyini tanıyan ilk dövlətlərdən biri olmuş və qarşılıqlı hörmət prinsipləri əsasında münasibətlər möhkəmlənmişdir.Dövlət başçıları səviyyəsində həyata keçirilən qarşılıqlı səfərlər münasibətlərin daha da dərinləşməsinə təkan vermişdir. Prezident İlham Əliyev və Prezident Kasım-Jomart Tokayevin görüşləri zamanı imzalanan çoxsaylı sənədlər ikitərəfli əməkdaşlığın hüquqi bazasını genişləndirmişdir. Bu sənədlər enerji, nəqliyyat, ticarət, təhsil və mədəniyyət sahələrində birgə layihələrin reallaşmasına imkan yaratmışdır.
Qazaxıstan və Azərbaycan həmçinin beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində də sıx əməkdaşlıq edir. Xüsusilə Türk Dövlətləri Təşkilatı, BMT, ATƏT, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı və MDB kimi qurumlarda hər iki ölkə bir-birinin təşəbbüslərini dəstəkləyir. Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində iki ölkə arasındakı siyasi həmrəylik türk dünyasının birliyinə xidmət edir.Əlaqələrin mühüm istiqamətlərindən biri də nəqliyyat-logistika əməkdaşlığıdır. Xəzər dənizi vasitəsilə həyata keçirilən nəqliyyat layihələri, xüsusilə Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu (Orta Dəhliz), Azərbaycan və Qazaxıstanı Avropa ilə Asiya arasında strateji körpüyə çevirir. Bu, həm regional təhlükəsizliyə, həm də iqtisadi sabitliyə töhfə verir.
Siyasi əlaqələrdə qarşılıqlı dəstək və etimad prinsipləri daim qorunur. Qazaxıstan Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü və suverenliyini hər zaman dəstəkləmiş, 2020-ci ilin Vətən müharibəsindən sonra da Azərbaycanın yenidənqurma səylərinə maraq göstərmişdir.Azərbaycan-Qazaxıstan əlaqələri bu gün yalnız siyasi səviyyədə deyil, həm də iqtisadi və mədəni istiqamətlərdə yüksələn xətlə inkişaf edir. Qazaxıstanın Azərbaycanda səfirliyi (Bakı) və Azərbaycanın Qazaxıstandakı səfirliyi (Astana) iki ölkə arasında əlaqələrin güclənməsində vacib diplomatik rol oynayır. Azərbaycan ilə Qazaxıstan arasında siyasi əlaqələr qarşılıqlı hörmət, dostluq və strateji tərəfdaşlıq prinsiplərinə əsaslanır. Bu münasibətlər təkcə iki dövlətin deyil, bütövlükdə türk dünyasının birliyinin və regionda sabitliyin möhkəmlənməsinə xidmət edir.Qazaxıstan və Azərbaycan arasında münasibətlər tarixi, mədəni və siyasi baxımdan çoxşaxəli əməkdaşlıq üzərində qurulmuşdur. Hər iki dövlət müstəqillik qazandıqdan sonra qısa müddət ərzində diplomatik əlaqələr yaradılmış, qarşılıqlı etimada əsaslanan strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlmişdir.
Azərbaycan ilə Qazaxıstan arasında diplomatik münasibətlər 30 avqust 1992-ci ildə qurulmuşdur. O vaxtdan bəri tərəflər arasında yüksək səviyyəli görüşlər, dövlət başçılarının səfərləri və çoxsaylı sənədlərin imzalanması nəticəsində əlaqələr sistemli şəkildə inkişaf etmişdir. Bu sənədlər arasında ən mühüm yeri “Azərbaycan Respublikası ilə Qazaxıstan Respublikası arasında Strateji Tərəfdaşlıq və Müttəfiqlik Münasibətləri haqqında Bəyannamə” tutur.
Bu Bəyannamə iki ölkə arasında əlaqələrin yeni mərhələyə qədəm qoyduğunu göstərmişdir. Sənəd qarşılıqlı hörmət, bərabərlik, suverenliyə və ərazi bütövlüyünə hörmət prinsiplərinə əsaslanır. Strateji tərəfdaşlıq çərçivəsində enerji, nəqliyyat, ticarət, təhsil, mədəniyyət və təhlükəsizlik sahələrində geniş əməkdaşlıq istiqamətləri müəyyənləşdirilmişdir.Qazaxıstan və Azərbaycan arasında imzalanmış strateji tərəfdaşlıq sənədləri yalnız ikitərəfli münasibətləri deyil, həm də regional sabitliyi və türk dünyasının inteqrasiyasını gücləndirir. Xüsusilə Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində aparılan birgə fəaliyyət bu tərəfdaşlığın vacib tərkib hissəsidir.
Əməkdaşlığın əsas sahələrindən biri enerji sektorudur. Qazaxıstanın neftinin Azərbaycan üzərindən dünya bazarına çıxarılması üçün Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft boru kəməri mühüm əhəmiyyət daşıyır. Bu layihə iki ölkə arasında iqtisadi asılılığın qarşılıqlı fayda əsasında inkişafına xidmət edir.Nəqliyyat-logistika sahəsində də tərəfdaşlıq xüsusi yer tutur. Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu (Orta Dəhliz) çərçivəsində Azərbaycan və Qazaxıstan Avropa ilə Asiyanı birləşdirən strateji nəqliyyat dəhlizinin əsas iştirakçılarıdır. Bu layihə regionun geoiqtisadi əhəmiyyətini artırır və ölkələr arasında qarşılıqlı əlaqəni möhkəmləndirir.
Strateji tərəfdaşlıq yalnız iqtisadi və siyasi sahələrlə məhdudlaşmır. Mədəniyyət, elm və təhsil istiqamətlərində də əməkdaşlıq genişlənməkdədir. Qazaxıstan və Azərbaycan arasında mədəniyyət günlərinin keçirilməsi, ali təhsil müəssisələri arasında birgə proqramlar və gənclər mübadiləsi bu sahədə əlaqələrin dinamik inkişafını nümayiş etdirir.Bununla yanaşı, tərəflər beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində də bir-birinə dəstək göstərirlər. Hər iki dövlət BMT, ATƏT, İƏT və MDB kimi qurumlarda bir-birinin mövqeyini dəstəkləyir və regional təhlükəsizliyin möhkəmlənməsi üçün birgə təşəbbüslərlə çıxış edir.Qazaxıstan Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü və suverenliyini daim dəstəkləmişdir. Bu dəstək xüsusilə 2020-ci ilin Vətən müharibəsi dövründə və sonrakı bərpa mərhələsində özünü göstərmişdir. Qazaxıstan Qarabağ bölgəsində sosial və humanitar layihələrdə də iştirak etməyə maraq göstərmişdir.
Əlizadə Günel,
Yeni Azərbaycan partiyası,məsləhətçi
