İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının (ECO) 17-ci Zirvə Görüşünün qədim Azərbaycan torpağı Qarabağda, Xankəndidə keçirilməsi mühüm siyasi, iqtisadi və geosiyasi əhəmiyyət daşıyır. 2025-ci il iyul ayının əvvəlində Azərbaycan regionun və Türk-İslam dünyasının ən əhəmiyyətli təşkilatlarından biri olan İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının (ECO) 17-ci Zirvə görüşünə ev sahibliyi etdi. Bu dəfəki zirvə görüşünün keçirildiyi yer isə dünya ictimaiyyətinin xüsusi diqqətini çəkdi – qədim Azərbaycan torpağı olan Qarabağ, daha dəqiq desək, Xankəndi şəhəri. Bu hadisə həm Azərbaycanın suverenliyinin təsdiqi, həm də bölgədə yeni geosiyasi və iqtisadi reallıqların rəsmi şəkildə qəbul olunması baxımından tarixi əhəmiyyət kəsb edir.
İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı 1985-ci ildə İran, Pakistan və Türkiyə tərəfindən yaradılmış, sonradan Azərbaycan, Qazaxıstan, Türkmənistan, Özbəkistan, Tacikistan, Qırğızıstan və Əfqanıstanın da üzv olduğu iqtisadi təşkilatdır. Məqsəd üzv ölkələr arasında iqtisadi əməkdaşlığın gücləndirilməsi, ticarət, nəqliyyat, enerji və turizm sahələrində inteqrasiyanın dərinləşdirilməsidir. Zirvə görüşləri bu əməkdaşlıq formatının ən yüksək səviyyəli tədbiridir və üzv ölkələrin liderlərinin bir araya gəlib ortaq qərarlar verdiyi mühüm siyasi platformadır.
2020-ci il Vətən Müharibəsindən sonra Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa etdi. 2023-cü ilin sentyabrında keçirilən lokal antiterror tədbirləri nəticəsində Xankəndi də daxil olmaqla bütün Qarabağ ərazisində suverenlik tam bərpa olundu. Bu zirvənin məhz Xankəndidə keçirilməsi, beynəlxalq təşkilatların və üzv ölkələrin bu reallığı qəbul etdiyini nümayiş etdirir. Qarabağın dirçəldilməsi, iqtisadiyyatının yenidən qurulması üçün beynəlxalq əməkdaşlıq vacibdir. ECO ölkələrinin Qarabağa sərmayə yatırımı, nəqliyyat dəhlizləri üzərindən inteqrasiya və ticarət əlaqələrinin qurulması bölgənin inkişafına təkan verə bilər. Bu tədbir həm də ECO-nun öz gündəliyini genişləndirdiyini göstərir. Qarabağda reallaşan iqtisadi və sosial layihələr təşkilatın regionun sabitliyində və davamlı inkişafında aktiv rol oynamaq istədiyini sübut edir. Görüşün sonunda qəbul edilən Xankəndi Bəyannaməsi, həm təşkilatın gələcək inkişaf strategiyasını, həm də üzv dövlətlərin Azərbaycanla həmrəyliyini əks etdirir.
Bu tədbir təkcə regional deyil, həm də qlobal səviyyədə ciddi rezonans doğurdu. Dünya ictimaiyyəti, xüsusən də Avropa və ABŞ mətbuatı, Azərbaycanın Qarabağda sabitlik və inkişafın bərqərar edilməsi yolunda atdığı bu addımı yüksək qiymətləndirdi. Eyni zamanda, bu cür beynəlxalq tədbirlərin Qarabağda keçirilməsi Azərbaycanın milli maraqlarının beynəlxalq hüquq çərçivəsində təmin edilməsinin bariz nümunəsidir.
ECO-nun 17-ci Zirvə görüşünün Qarabağda – Xankəndidə keçirilməsi Azərbaycanın diplomatik uğurudur. Bu, təkcə siyasi və iqtisadi əməkdaşlığın göstəricisi deyil, həm də bölgədə sülhün, inkişafın və sabitliyin dayanıqlı şəkildə qurulmasına yönəlik mühüm bir addımdır. Qarabağ artıq münaqişə zonası yox, inkişaf və əməkdaşlıq mərkəzi kimi tanınmağa başlayır. Azərbaycanın təşəbbüsü ilə reallaşan bu zirvə görüşü regionun gələcəyinə verilən strateji mesajdır – Qarabağ Azərbaycandır və Qarabağ gələcəyin iqtisadi və siyasi mərkəzinə çevrilir.
YAP Xəzər rayon təşkilatının məsləhətçisi
Həsənov Siyasət
